ΝΙΚΟΛΑΟΣ Γ. ΜΑΡΓΕΤΗΣ
ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ-ΗΠΑΤΟΛΟΓΟΣ-ΕΝΔΟΣΚΟΠΟΣ
ΓΑΣΤΡΟΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση συμβαίνει όταν το περιεχόμενο του στομάχου (οξύ, τροφή) ή/και του δωδεκαδακτύλου (πεπτικά ένζυμα, οξέα της χολής) παλινδρομεί στον οισοφάγο, το στόμα, το λάρυγγα και τον πνεύμονα. Οφείλεται σε παθολογική χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, ενός κυκλικού μυός μεταξύ οισοφάγου και στομάχου. Η χαλάρωση αυτή συμβαίνει φυσιολογικά στην κατάποση, για να διευκολύνει τη διέλευση του φαγητού στο στόμαχο, ενώ αμέσως μετά, ο σφιγκτήρας συσπάται, προκειμένου να αποτρέψει την παλινδρόμηση (μηχανισμός βαλβίδας). Μερικές φορές όμως, ο σφιγκτήρας χαλαρώνει παροδικά μεταγευματικά, επιτρέποντας την παθολογική άνοδο όξινων υγρών-φαγητών στον οισοφάγο. Την παλινδρόμηση καθιστά πιο πιθανή η διαφραγματοκήλη, η παθολογική δηλαδή μετακίνηση μικρού μέρους του στομάχου, μέσω του διαφράγματος, εντός του θώρακα. Η παλινδρόμηση των βλαβερών συστατικών έχει επιπτώσεις στον οισοφάγο (οισοφαγίτιδα, έλκη, στενώσεις, οισοφάγος Barrett – κατάσταση δυνητικά σοβαρή, εφόσον εξελίσσεται – σπάνια – σε αδενοκαρκίνωμα).
Άνθρωποι που υποφέρουν από κάψιμο στομάχου ή οπισθοστερνικά τουλάχιστον 2 φορές εβδομαδιαίως είναι πιθανόν να πάσχουν από γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσο. Άλλα συμπτώματα της νόσου είναι : ο στομαχικός πόνος, η αναγωγή υγρών/φαγητών, η γεύση ξινού στο στόμα, ο επιμένων βήχας, η βραχνάδα στη φωνή και η αφύπνιση λόγω αισθήματος πνιγμού. Εκτός των ανωτέρω, οι ακόλουθες καταστάσεις πρέπει να κατευθύνουν τον ασθενή στον ειδικό γαστρεντερολόγο : η αίσθηση ότι η τροφή «κολλά» κατά την κατάποση, ο πόνος στο στήθος, η αιματέμεση, οι υποτροπιάζουσες πνευμονίες και το άσθμα που δεν ανταποκρίνεται στα φάρμακα. Η διάγνωση της παλινδρόμησης, των επιπτώσεών της και της διαφραγματοκήλης γίνεται με τη γαστροσκόπηση, κατά την οποία ένας λεπτός εύκαμπτος σωλήνας, στην άκρη του οποίου υπάρχει μία πηγή φωτός και μία κάμερα, περνά στον οισοφάγο, το στόμαχο και το δωδεκαδάκτυλο. Μέσω αυτού λαμβάνεται δείγμα ιστού (βιοψία) από τις βλάβες. Η εξέταση διαρκεί 5 λεπτά, γίνεται με καταστολή/μέθη και είναι ανώδυνη.
Η θεραπεία της παλινδρόμησης ξεκινά με την αλλαγή του τρόπου ζωής και τη φαρμακευτική αγωγή, Οι αλλαγές των συνηθειών περιλαμβάνουν την απώλεια βάρους, την ανύψωση του άνω ημίσεως του κρεβατιού με τάκους, τη διακοπή του καπνίσματος, την αποφυγή τροφών που χαλαρώνουν τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα (καφεΐνη, αλκοόλ, αεριούχα ποτά, σοκολάτα, λιπαρά, τηγανητά, χυμοί εσπεριδοειδών, πίττες με φύλο από ζύμη), των μεγάλων γευμάτων, της κατάκλισης επί 2-3 ώρες μετά το γεύμα και της άρσης βαρών. Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει φάρμακα που μειώνουν την οξύτητα του γαστρικού περιεχομένου (αντιόξινα, ρανιτιδίνη, ομεπραζόλη). Η ενδοσκοπική και η χειρουργική θεραπεία πραγματοποιούνται επί αποτυχίας των φαρμάκων και αποσκοπούν στο να ισχυροποιήσουν τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα.
